Ավտոբուսում ասեղ գցելու տեղ չկար։
Մարդիկ նստել և կանգնել էին՝ ինչպես հնարավոր էր՝ փորձելով չգրկել իրար։ Շոգը խոնավ գծեր էր նկարել նրանց հագուստի վրա, մարմինները շռայլորեն արձակում էին ավելորդ ջերմությունն ու հոտը։
Գերբեռնված ավտոբուսը ծուլորեն սողում էր քաղաքամերձ մայրուղով, որը սեպտեմբերի կիզիչ արևից պաշտպանված չէր ո´չ ծառերի ստվերով, ո´չ էլ ամպերով։
Ավտոբուսում մթնոլորտը շատ ճնշող էր։ Թվում էր, թե բավական է մի կայծ լինի, որպեսզի իսկական հրդեհ բռնկվի։ Ոտքի վրա գտնվողները, ճանապարհից և շոգից հոգված, նախանձով նայում էին նստածներին։ Չնայած նստածները, որոնք հաճույքով պահում էին կանգնածների ծանր պայուսակները և ամուր կպչել էին դերմատինե նստարաններին, իրենց այնքան էլ հարմարավետ չէին զգում։
Թվում էր՝ ճանապարհը վերջ չունի։
Ավտոբուսի ընթացքին հակառակ գտնվող նստարանին նստած էր մի աղջիկ՝ թեթև շրջագեստով։ Նա բառացիորեն շրջապատված էր մի միջավայրով, որտեղ չէին թափանցում ո´չ ձայները, ո´չ էլ շրջապատողների տրամադրությունները։ Նա 15-16 տարեկան հազիվ կլիներ։
Նրա կողքին, ձեռք բռնած, նստած էր մի տարեց կին. հավանաբար տատիկն էր։
Քրտինքի մեջ կորած, ծանրամարմին մի կին չդիմացավ. «Բալիկ ջան, գուցե տեղդ զիջեիր տարիքով մեկին»,-ասաց նա՝ ավելի շուտ զղայնությունը թափելու համար, քանի որ կանգնածների մեջ տարիքով մարդ չկար։
Աղջիկը թեքեց մեծ քթով, խոշոր աչքերով, խիտ թարթիչներով երիզված ժպտացող հայացքն ու գեղեցիկ հավաքված մազերի գալարը։
Նրա փոխարեն պատասխանեց տատը. «Նա չի կարող։ Եթե ձեզ համար դժվար է, ապա նստեք մի տեղը։ Եվ ոտքի կանգնեց։
Այդ ժամանակ գեր կինն անհարմար զգաց իրեն. «Ոչ, ոչ, մայրիկ, ի՞նչ եք ասում, ես կկանգնեմ։ Ուղղակի մտածում եմ՝ ինչ անկարգ վիճակ է՝ երիտասարդությունը փոխվել է։ Ես չգիտեի…»։
Աղջիկը կարծես չէր էլ նկատել աղմուկը։ Նրա աչքերը լեցուն էին երազկոտ սպասումով, շուրթերին թրթռում էր ժպիտի ստվերը։
-Մրցույթի ենք գնում, վոկալիստների մրցույթի։ Առաջին անգամ։ Չէի մտածում, որ այսպես շոգ կլինի։ Շորը լրիվ ճմռթվել է,-փսոսանքով ասաց տատիկը։
-Այսինքն՝ դուք մեր նոր երաժշտական դպրո՞ցն եք գալիս,-օգնության հասավ դիմացը նստած հարևանը։-Այնպիսի մի դպրոց են կառուցել, որ անգամ տպագիր մարմին ունի։
Ուսուցիչները Երևանից են գալիս։
Արվարձանի բնակիչներն ի նշան համաձայնության՝ թափահարեցին գլուխները։
«Իսկ դու ի՞նչ ես երգելու, աղջիկ ջան»։
Աղջիկը ժպտաց նրան. «Սարերի հովին»։
Հարևանը ձեռներն իրար զարկեց. «Մորս սիրելի երգն է։ Ողորմի նրա հոգուն»,-և սրբեց արցունքը։
Աղջիկը սկսեց երգել։
Նրա բարձր, հաճելի ձայնը տարածվեց ավտոբուսով մեկ։
Ուղևորները շրջվեցին դեպի հրաշքի աղբյուրը՝ չհասկանալով, թե ինչ կատարվեց վայրկյանների ընթացքում։
Նրանց առաջ ոչ թե քաղաքամերձ մայրուղու անապատային բնապատկերներն էին, այլ հին սարերը, որոնց գագաթներին մեղմիկ քամի էր փչում։ Նա բաժակաճառ ասաց կորսված սիրո մասին և քշվեց հեռու-հեռու՝ իր հետ տանելով ծաղիկների և դաշտերի, քաղաքների և ծովերի բույրը նրա մոտ, ում պատկանում էին այդ խոսքերը՝ իրենից հետո թողնելով գանգստություն և ազատագրման արցունքները։
Արդեն շոգ չէր, չկար բարկություն, հոգնածություն։ Միայն քաղցր թախիծն էր և մտքերն իրենց մեծ…
Ավտոբուսը կանգնեց։
Աղջիկը կանգնեց, և այդ ժամանակ միայն պարզ դարձավ, որ նա կաղ է։
Տատը համակ լռության ներքո փորձեց մոտենալ դռանը։
Բայց այդ պահին աղջկան ձեռքերի վրա վերցրին և զգուշորեն, ճենապակյա սկահակի պես, ձեռքից ձեռք տալով, իջեցրին ավտոբուսից և կանգնեցրին անցումի դիմաց։
«Մայրի´կ, գուցե ուղեկցե՞նք ձեզ»,-երիտասարդները շրջապատեցին տատին ու թոռանը։
«Ի՞նչ եք հարցնում։ Ուղեկցեք, ես կսպասեմ»,-փնթփնթաց վարորդը։
Ուղևորները կիզիչ արևի տակ կանգնած և հմայված նայում էին, թե ինչպես են երիտասարդները տատին ու թոռանը հասցնում տեղ ու վազելով հետ գալիս՝ լրիվությամբ ջրի մեջ կորած վերնաշապիկներով։
Ա´յ մարդ, ինչ տեսակ մարդիկ եք դուք։ Անգամ հաջող չեք արել աղջկան»,-վրդովվեց ավտոբուսի դռների մոտ կանգնած մի պապիկ։
Ավտոբուսի ժողովուրդը սկսեց ձեռքով անել դպրոցի դռների մոտ կանգնած զույգին։
Ավտոբուսը շարժվեց։
«Դե, Նունուշ ջան, հաշվիր, որ քո մրցույթը դու արդեն հաղթել ես,-ժպտաց տատը։ Գնացինք, արդեն շոգ է»։ Եվ նրան ներս թողեց դպրոցի դռներից…
Նաիրա Գ. ԽԱՉԱՏՐՅԱՆ