Վերջին տարիներին չի անցնում ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի ոչ մի նիստ, որտեղ Ադրբեջանը տարածաշրջանային հարևանների մշակութային ժառանգութունից որևէ բան չհափշտակի։
Երեկ անդրկովկասյան թուրքերը հերթական անգամ արագ կերպով լրացրին «իրենց» ոչ նյութական մշակութային ժառանգության ուռած ցուցակը՝ այս անգամ տոլմայով։ Իսկ արդեն այսօր նոր թարմացում են արել՝ քամանչա պատրաստելու և նվագելու արվեստը։
Այնպիսի զգացողություն է, կարծես մարդկության ողջ ժառանգությունը կենտրոնացած է բացառապես Կասպից ծովի մազութային ափերին։
Ավելի լավ կլինի նրանց ժառանգության ցուցակում գրեք կացին, սրած ամրան, ջարդեր, կողոպուտ, ավազակություն, դիակապտություն, «հարյուրը մեկի դեմ» պայքար (իսկ, ցանկալի է, ավելի շատ։ Իսկ եթե քիչ, ապա ռեկորդային խուճապահար փախուստ՝ հարազատ երեխաներին և կանանց ոտքի տակ գցելով), անսահման համբերություն և իրենց գլխավոր հրամանատարի հրամանի սպասման տևողություն, եկեղեցիների քանդում, գերեզմանների պղծում, դամբարանների քանդում, հարձակում գիշերվա խավարի մեջ, անզեն մարդկանց սպանություն, գլուխների, մատների և ականջների կտրում, խմբակային բռնաբարություն, մանկապղծություն ու մանկասպանություն, մարդկանց ողջ-ողջ պատշգամբից ցած նետում, ողջ-ողջ այրում սեռական բնույթի տեսարաններ, տալասսեմիա, անասնապղծություն, պատմության կեղծում, ճարպոտ մազութցիներ, ոչխարի դմակ, փորոտիք, կոլոլակ, հավելումներ, չինովնիկների կաշառում (այս թվում և՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի), խավիարային դիվանագիտություն…
Այդ ամենում նրանց հավասարն աշխարհում, ամեն դեպքում, չկա, չի եղել ու չի էլ լինի։
Ինքներդ դատեք. քանի՞ մարդ է այնտեղ քամանչա պատրաստում կամ նվագում. տա՞սը, հարյո՞ւրը, հազա՞րը։ Իսկ ջարդել, սպանել և բռնաբարել. միայն շվացրու ու վայրկենական հսկայական ամբոխ կհավաքվի։
Գիտեք ինչ, գրանցեք, նվիրեք, տվեք նրանց այն ամենը, ինչ ցանկանում են։ Ամեն դեպքում, վաղ թե ուշ, երբ այդ պատմական թյուրիմացության ապամոնտաժման ժամանակը գա, ի չիք կդառնա նաև նրանց կողոպտված ցուցակը, իսկ այդ տարիների ընթացքում այլ ժողովուրդների ստեղծած բոլոր բարիքները կվերադարձվեն իրենց օրինական տերերին։
ՊԱՆԴՈՒԽՏ