Այն, որ Ադրբեջանում հափշտակված Voskanapat.info են կարդում, անվիճելի փաստ է և քննարկման ենթակա չէ: Ցավոք, ինտերնետում ադրբեջանցի ամենաակտիվ ընթերցողների վրա Voskanapat-ում ներկայացվող դառը, բայց, միևնույն ժամանակ, իրենց պետմիավորի իրական վիճակի մասին անվիճելի ճշմարտությունը, այնպես է ազդում, ինչպես սխտորը արնախումի վրա: Voskanapat-ի հրապարակումները, ցավոք սրտի, նրանց ստիպում են ոչ այնքան խորհել հրապարակման բովանդակության շուրջ, որքան անօգնական վիճակում գտնվելով և բավականին ծաղրանկարային չարությամբ լցվելով` կրճտացնել ատամները:
Voskanapat-ի վերջին հրապարակումները` կապված ադրբեջանական` ծաղրանքով «բանակ» կոչվող կառույցի տխուր վիճակի հետ, որն, ուղղակի, դիակների անվերջանալի շարան է, Ապրիլյան պատերազմի ժամանակ ունեցած կորուստների իրական թվի, ադրբեջանական ուժային կառույցների «վերևներում» կոնֆլիկտների, ադրբեջանցի «քաջարի» սպաների մասնակցությամբ սեռական սկանդալների և այլնի հետ, ոչ ադեկվատ անդրկովկասյան թուրքերին ստիպում են սև տարականների բազմության պես համառորեն գրոհել հարթակը: Բայց քանի որ կայքում գոյություն ունի մեկնաբանությունների նախաստուգման կարգ, զայրացած, ուստի և սև ու սպիտակ ոչխարների գրգռված ժառանգների և տականք Սաֆարովի հետնորդների ողջ գերակտիվությունն արտահայտվում է Voskanapat-ի հոդվածների տակ ֆեյսբուքում: Հետաքրքրական է նշել, որ մայր հայհոյող և անեծքներ թափող ղըզըները (այսինքն`հատկապես իգական սեռը) վերջին շրջանում աճում է երկրաչափական պրոգերսիայով և անգամ սկսել է գերակշռել նմանատիպ օղլուների թվին:
Ենթադրվում է, որ երկգույն քոչվորների վիրավորանք, ամենավերջին հայհոյանք և այլ բարձր մակարդակի «ջղաձգումներ» պարունակող մեկնաբանություններն ի վերուստ են տրված կեղտոտ ադրբեջանցի ասկյարներին, որոնք դիվերսիա իրականացնելու համար փորձում են թափանցել հայկական երկու պետությունների տարածք: Դրանք բոլորն անգթորեն ոչնչացվում են կայքի մոդեռատորների կողմից` զրոյի հասցնելով վիրտուալ ասկյարների օգտակար գործողության գործակիցը:
Որոշ` ավելի հանգիստ և ադեկվատ ադրբեջանցի օգտատերերը, ամեն դեպքում, փորձում են համոզել(ըստ ամենայնի` առաջին հերթին իրենք իրենց) նրանում, որ, իբր, Voskanapat-ն այդ բոլոր լուրերը «հորինում է»: Ստիպված են նրանց հիասթափեցնել. Voskanapat.info կայքը հրապաարկում է միայն և միայն հավաստի ու ստուգված ինֆորմացիան, որը մասամբ ստացվում է ադրբեջանական աղբյուրներից: Օրինակ` ասկյար Էլմադդին Ախմադովի կողմից նորակոչիկ Զաքիր Ֆաթուլլաևին ծեծելու և բռնաբարելու մասին վերջերս տարածված լուրը, դրանից հետո էլ արդեն Ախմադովին բանտում պաբերաբար բռբաբարելու մասին հրապարակել է report.az կայքը: Իսկ, օրինակ, Տերտերի շրջանում տեղակայված զորամասերից մեկում ասկյարների զանգվածային ծեծկռտուքի մասին լուրը, որի արդյունքում 17 ասկյար ստացել է տարբեր աստիճանի մարմնական վնասվածքներ և տեղափոխվել զինվորական հոսպիտալ, Ֆեյսբուքյան իր էջում հրապարակել էր ադրբեջանցի օգտատեր Ռաֆայիլ Ալիևը:
Ինչ վերաբերում է ադրբեջանցի ղըզըներին, որոնք կասկածում են իրենց հայրենակից-ասկյարների համատարած հոմոսեքսուալության մեջ, որպեսզի համոզվեն մեր կայքում դրվող հրապաարկումների հավաստիության մեջ, բոլորովին պարտադիր չէ, որ մեր խոսքին հավատան: Ադրբեջանցի տիկնանց կասկածները ցրելու համար կարող եմ նրանց զուտ ադրբեջանական աղբյուր խորհուրդ տալ`նույն Էյնուլ Ֆաթուլլաևի մասին, որը հենց այդպես էլ այդպես էլ կոչվում է. «Ադրբեջանցի զինվորի բռնաբարման մասին»: Մնացյալ ընթերցողների համար մի քանի մեջբերումներ անեմ հիշյալ նյութից.
«Ադրբեջանցի զինծառայողներ Էմին Ռագիրովը, Թողրուլ Բագիրովը և Յուսիֆ Յուսիֆովը մեղադրվել են իրենց դասակի 28 զինվորներին պարբերաբար բռնաբարելու և հրամանատարին սպանելու մեջ, որոնք սկսել են հետաքննել իրենց հանցագործություները (…): Շարքային Մարխամաթ Հուսեյնովը և կրտսեր սերժանտ Մելիք Մամեդովը մեղադրվել են 10 ծառայակիցներին ծեծելու և բռնաբարելու մեջ (…): Ադրբեջանի Գերանբոյի շրջանի զորամասերից մեկում ավագ լեյտենանտ Անար Ազիզովը երկար ժամանակ բռնաբարել է զինվորներին: Բռնաբարության ենթարկված զինվորն այդ մասին պատմել է իր ծառայակիցներին: Պարզվել է, որ ավագ լեյտենանտը բռնաբարել է ևս 6 զինվորի: Արդյունքում բռնաբարված զինվորների ծնողները հարձակվել են զորամասի վրա: Ադրբեջանի ՊՆ-ում հրաժարվել են մեկնաբանել այս միջադեպը:
Նմանատիպ գործեր են հարուցվել նաև ադրբեջանցի զինծառայողներ Ալի Ասկերովի, Ֆարիդ Շիրինովի և Ռասիմ Մեհտիևի նկատմամբ, ովքեր մեղադրվել են ծառայակիցներին բռնաբարելու, շորթելու և նրանց հետ ոչ կանոնակարգային հարաբերությունների մեջ գտնվելու մեջ: Ադրբեջանական բանակի կրտսեր սերժանտ Հարիֆ Ղուրբանովը դատապարտվել է 8 տարվա ազատազրկման ծառայակիցներին պարբերաբար բռնաբարելու համար…»:
Եվ դա դեռ այսբերգի գագաթը չէ, այլ ընդամենը ադրբեջանական զորանոցում եռացող կրքերի մի փոքրիկ մասը միայն: Հիշատակվում է, որ նախկինում այդ կառույցի մամուլի ծառայության պետի պաշտոնում գտնվող, Վագիֆ Դարգյախլըի նախակարապետ, գնդապետ-լեյտենանտ Էլդար Սաբիրօղլուն` հայտնի «ուսադիրներով գոճի» մականվամբ, բավականին փլիսոփայորեն է վերաբերվել ադրբեջանցի զինծառայողների այդ հրապուրիչ առանձնահատկությանը և անգամ ինչ-որ տեղ հպարտացել դրանով` ասկյարների` միմյանց նկատմամբ սիրառատությունը բացատրելով ադրբեջանական զորքին տրվող լավ սննդով:
«Դա բռնություն չէ, ուղղակի լավ սնվելուց երիտասարդ տղաների արյան մեջ բարձրանում է տեստոստերոնի մակարդակը: Այսինքն` սեռական բռնության դեպքերն Ադրբեջանի զինված ուժերում համարվում են մեր զինվորների լավ սննդի պերճախոս վկայությունները: Ուշադրություն դարձրեք. հայ մարտիկների շրջանում երիտասարդների վրա բռնությւոն չեն գործադրում, ինչն առաջին նշանն է այն բանի, որ հայ մարտիկները քաղցած են մնում»,- Սաբիրօղլու խոսքերը մեջբերում է ռուսական կայքը:
Չնայած ադրբեջանցի տիկնանց պետք է հայտնի լինի, որ Ադրբեջանում բռնություն են գործադրում ոչ միայն կանանց, անօգնական երեխաների և զինծառայողների վրա: Պարբերաբար բռնաբարության զոհ են դառնում նաև «արգելված» թեմաները լուսաբանել փորձող ադրբեջանցի լրագրողները: Ռեժիմի կողմից բռնաբարության զոհ դարձած Ֆարիդ Թեյմուրխանլըն և Ակպեր Հասանովը կարող են պատմել իրենց դառը ճակատագրի մասին: Երկուսն էլ ադրբեջանական իրավապաշտպան համակարգի առանձնահատկություներին ծանոթանալուց հետո դարձել են… վարձու հայատյացներ: Կարծես` այդ հայերն են մեղավոր իրենց լրագրողական աշխատանքի տխուր ճակատագրի համար:
Բայց վերադառնանք Voskanapat-ի ադրբեջանցի ընթերցողների մեկնաբանություններին: Ահագին մեկնաբանություններ` «չեմ հավատում» կրկներգով, որպես արձագանք, տեղ են գտել Հրանտ Մելիք-Շահնազարյանի` «Ադրբեջանական հասարակությունն Ալիևից պահանջում է ընդունել պարտությունը» հոդվածի և նրանում ներկայացված փաստաթուղթ` զեկուցագրի ներքո, որը Ադրբեջանի ԶՈՒ գլխավոր շտաբի պետ Նեչմեդդին Սադիխովը հասցեագրել էր պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովին և որից պարզ է դառնում Ապրիլյան պատերազմի ընթացքում Ադրբեջանի կրած կորուստների իրական չափը և այն հասարակությունից թաքցնելու փորձերը: Ավելին ասեմ. Voskanapat-ի կողմից ներկայացված փաստաթղթի «կեղծած» լինելը փորձում են համոզել ոչ միայն ադրբեջանցի օգտատերերը, այլև տեղի շփոթված նահանգային քարոզիչները: Իմիջիայլոց, շտապելու և այլ փաստարկներ չունենալու պատճառով նրանց արդարացումները չափազանց անհամոզիչ են երևում, իսկ որոշներն էլ, ուղղակի, հակասում են իրար: Օրինակ, նույն haqqin.az-ը սկզբում պնդում էր, թր, իբր, Սադիխովը Հասանովի հետ շփվում է բացառապես բանավոր, առանց գրավոր զեկուցագրերի: Իսկ հիմա haqqin.az-ում հայտնվել է նոր վարկած. Voskanapat-ում ներկայացված փաստաթուղթը, իբր, համարվում է կեղծ, որովհետև նրանում 28 ուղղագրական սխալ կա: Ի դեպ, «սխալները», հավանաբար, «բոլորովին պատահական» չեն մատնանշվում: Չնայած, չգիտես ինչու, հաշվի չեն առել այն հանգամանքը, որ Հայաստանում բազմաթիվ մարդիկ կան (օրինակ` Ադրբեջանական ԽՍՀ նախկին բնակիչներ), որոնք տիրապետում են թուրքերեն լեզվի ադրբեջանական դիալեկտին և ցանկության դեպքում հեշտությամբ կարող էին առանց սխալների ցանկացած փաստաթուղթ սարքել:
Բայց ամենազավեշտալին այն է, որ ներկայаցված փաստաթղթում, իսկապես, կարող էր և սխալներ լինեին` թեկուզ այն պատճառով, որ ադրբեջանական ԶՈՒ շտաբի գլխավոր պետ, գեներալ-գնդապետ Նեչմեդդին Սադիխովը ռուսախոս է, ազգությամբ է լեզգի և խոսակցական ադրբեջաներենին անգամ գրեթե չի տիրապետում: Ահա նա, Նեվզորովի հայտնի` «Գերանբոյի գումարտակը» փաստագրական ֆիլմում ռուսերեն է հայհոյում իր ասկյարներին, ովքեր խուճապահար փախչում են հայերից` թողնելով իրենց դիրքերը (16:10-ից):
Իսկ այստեղ անդրկովկասյան թուրքերին ռուսերենով սովորեցնում է, թե ինչպես պետք է վարվել նռնակի հետ:
Այնպես որ, մեծ հաշվով, ինչ սխալների մասին կարող է խոսք լինել, երբ ադրբեջանական քարոզչամեքենան ինքնին համատարած սխալ է:
Իսկ ինչ վերաբերում է Voskanapat-ի ադրբեջանցի ընթերցողներին, ապա նրանցից շատերի համար մեր կայքը վաղուց արդեն համարվում է հավաստի տեղեկատվության վստահելի աղբյուր: Մնացածները, չնայած երկարամյա զոմբիացմանն ու կեղծ հասկացվող հայրենասիրությանը, ամեն դեպքում, շարունակում են պարբերաբար կարդալ մեր կայքի հրապարակումները, ինչը նույնպես շատ բանի մասին է խոսում: Վերջ ի վերջո, յուրաքանչյուր առողջ դատող մարդ իրավուքն ունի առաջադրելու հարցեր և ստանալու դրանց պատասխանները: Եվ այդ ժամանակ համատարած ստի պատերը, որոնք տասնամյակներ շարունակ վեր են խոյացել ալիևյան մարդատյաց ռեժիմի կողմից, վայրկենական սկսում են փլվել:
Իսկ հարցերը, ամեն դեպքում, շատ-շատ են: Սուգայիթյան ջարդերից մինչև ստոր գիշերային մարդասպան Սաֆարովի էկզալտացիան, ուղղաթիռի վթարի իրական մեղավորներից որի մեջ Մութալիբովն ու իր թիմն էին, մինչև այն անասունները, որոնք ամեն դեպքում մորթազերծել են Խոջալուի բնակիչներին, և մյուսներին, ովքեր այդ ողբերգությունից ճղճղան-կեղծ առևտրական բրենդ են սարքել…
Ինչ արած, հետևեք մեր կայքին այսուհետ ևս, և դուք միշտ հավաստի տեղեկություններ կստանաք այն մասին, ինչ կատարվում է իրականում, ոչ թե այն, ինչ պաշտոնապես հայտարարում է Ադրբեջանի հանրապետություն կոչվող պետմիավորը: Քանի դեռ այն գոյություն ունի…
ՊԱՆԴՈՒԽՏ